ورزش منظم و تغذیه سالم نقش بسزایی در حفظ قوای جسمانی دارند، اما آیا میدانستید تغذیه چشمها با نور مناسب نیز اهمیت بسیاری دارد؟
نور ناکافی و بیکیفیت موجب ایجاد اختلال در ترشح هورمونها و الگوی خواب میشود. اغلب افراد اطلاعات ناقصی درباره لامپهای روشنایی دارند و فقط اینقدری میدانند که کدام لامپها ارزانتر، پرنورتر و کممصرفترین هستند، اما این که هر لامپی چه تأثیری روی سلامت بدن میگذارد بر همگان روشن نیست.
معمولا روی بستهبندی لامپها به عدد دمای رنگ برمیخورید، اما این عدد دربردارنده چه اطلاعاتی است؟ مقدار دمای رنگ بر حسب کلوین محاسبه میشود و نشان میدهد نور لامپ خریداری شده چقدر زرد یا آبی به نظر میرسد. برای مثال، نور لامپی که دمای رنگش 2700 کلوین باشد، به رنگ زرد دیده خواهد شد، اما هرچه این عدد به 5000 نزدیکتر شود، نور لامپ آبیتر به چشم میآید.
دمای رنگ میتواند روی سلامت جسمانی تأثیر بگذارد. ریتم شبانهروزی بدن با چرخه 24 ساعته همگام است و توسط روشنایی و تاریکی طبیعی شبانهروزی تنظیم میشود. مغز انسان در پاسخ به این ریتم حیاتی، فرمان تولید هورمونهای مختلف را صادر میکند. یکی از این هورمونها ملاتونین است که شبها و فقط در غیبت نور ترشح خواهد شد. ترشح این هورمون موجب میشود احساس خوابآلودگی کنیم. چنانچه چشمها بیش از اندازه در معرض نور قرار بگیرند، ترشح ملاتونین متوقف میشود که تأثیرات زیانباری به بدن تحمیل خواهد کرد.
در سال 2001، جمعی از پژوهشگران دانشگاه توماس جفرسون در فیلادلفیا و ناسا به اتفاق دریافتند رنگ نور (طول موج) و نیز شدت نور روی ترشح یا عدم ترشح ملاتونین تأثیر بسزایی دارند. براساس این پژوهش، نور آبی بشدت از ترشح هورمون ملاتونین جلوگیری میکند. در پژوهشهایی که در سالهای بعدتر انجام شدند نیز مشاهده شد دمای نور روی ریتم شبانهروزی تأثیر میگذارد. نورهای آبی بیشتر مناسب ادارهها و به طور کلی محلهای کاری هستند، چراکه کمک میکنند کارکنان هوشیارتر باقی بمانند، اما چنانچه قصد استراحت دارید، سعی کنید در معرض نورهای طیف آبی قرار نگیرید. برخی تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی در پی حل این مشکل به دنبال ساخت تجهیزاتی هستند که نوع نورشان مطابق با اوقات روز تغییر کند.
بسیاری از ما از کیفیت نورهایی که در منزل و محل کار در معرضشان قرار داریم آگاه نیستیم و نمیدانیم نورهای مصنوعی، درست مثل کافئین، میتوانند الگوی خوابمان را مختل کنند. مصرف کافئین در ساعات آغازین صبح موجب افزایش انرژی و تمرکز میشود، در حالی که مصرف شبانه کافئین بیخوابی میآورد. نور مصنوعی نیز کارکردی مشابه کافئین دارد. بنابراین سعی کنید چند ساعت پیش از خواب در معرض نورهای آبی قرار نگیرید. در عوض، اتاق خوابتان را کمنور نگه دارید یا از نورهای طیف زرد استفاده کنید تا راحتتر خوابتان ببرد.